نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه مهندسی برق، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: همزمان با توسعه‌ شهرنشینی، افزایش جمعیت ساکن در شهرها و به تبع آن رشد و گسترش شهری، پوشش زیست محیطی و طبیعی نواحی پیرامون کلان‌شهرهایی نظیر تهران، دستخوش تغییراتی گردید تا به واسطه‌ آن برای سکونت سرریز جمعیت شهری، آماده گردد. این‌گونه تغییرات در پوشش طبیعی اراضی، نه تنها تعادل گرمایی را بر هم می­زند، بلکه تأثیرات منفی بر چشم‌انداز، بهره ­وری انرژی، سلامت و کیفیت زندگی انسان نیز دارد. بنابراین، آگاهی از روند تغییرات پوشش و کاربری اراضی، خصوصاٌ در محدوده‌ کلان‌شهرها، طی دوره­های زمانی بلندمدت برای برنامه­ریزان و مدیران شهری، به منظور ارزیابی و پیش‌بینی مشکلات ناشی از این تغییرات، حائز اهمیت است. داده­های سنجش از دور چندزمانه، یکی از ابزارهای قدرتمند برای تشخیص تغییرات کاربری و پوشش زمین به دلیل رشد روزافزون شهری و به روزرسانی مدل­های سه­بعدی شهر است.
روش‌ها‌: در این تحقیق، از تصاویر ماهواره­ای لندست 7 و لندست 8 در دو بازه‌ زمانی با فاصله 17 سال، بین سال­های 1381 تا 1398 به منظور بررسی تغییرات پوشش و کاربری اراضی در منطقه‌ پردیس استفاده شده است. پس از اعمال پردازش­های اولیه بر روی تصاویر و انجام قطعه‌بندی، سه کلاس عارضه‌ سازه­های مسکونی، پوشش گیاهی و خاک به روش شیء مبنا، تشخیص داده شدند. سپس، تغییرات صورت گرفته در هر کلاس عارضه به روش پس طبقه‌بندی، تخمین زده شد. به منظور آشکارسازی تغییرات در این تحقیق، ضمن مقایسه و تفاضل کلاس­های عارضه تشخیص داده شده در نقشه­های طبقه­بندی، نتایج آشکارسازی تغییرات محیط از جمله، تعیین میزان افزایش ساخت و سازها، تغییرات مساحت زمین­های خاکی و پوشش گیاهی به‌دست می­آید.
یافته‌ها: نقشه‌ تغییرات کاربری/ پوشش اراضی تولید شده بین سال­های 1381 تا 1398 نشان داد که ساخت و سازها در منطقه‌ پردیس، به سرعت در حال افزایش است و این امر، اثرات جدی بر محیط زیست دارد. با توجه به نتایج تشخیص تغییر پس طبقه‌بندی به‌دست ‌آمده، کلاس عارضه‌ خاک حدود 17% کاهش و کلاس عارضه‌ سازه­ها حدود 184% افزایش یافته است. در منطقه‌ مورد مطالعه در این تحقیق، زمین­های کشاورزی نیز عمدتاً نابود و به جای آن­ها، سازه­ها و ساختمان­ها، بنا شده­اند. افزایش تقریبی 104درصدی پوشش گیاهی این منطقه، به دلیل کاشت درختان و ایجاد فضای سبز در اطراف نواحی مسکونی می­باشد. برای ارزیابی نتایج آشکارسازی تغییرات در این تحقیق، از ارزیابی نقشه‌های طبقه‌بندی استفاده شد. در این راستا، مقادیر صحت کلی و ضریب کاپای نقشه‌ طبقه‌بندی پوشش/ کاربری اراضی سال 1381 به ترتیب 41/98% و 86/0 و برای سال 1398 به ترتیب 01/97% و 87/0 به‌دست آمده است. استفاده از قابلیت‌های روش آنالیز شئ‌ مبنا در این تحقیق، در کنار دقت مکانی 15 متری تصاویر لندست، موجب شد که نقشه‌های طبقه‌بندی، دقت قابل قبولی داشته باشند.
نتیجه‌گیری: با توجه به این‌که ساخت و ساز با تغییر اکوسیستم همراه است، ساخت واحدهای مسکن مهر پردیس نیز در مناطقی منجر به تخریب محیط زیست کوهستانی و در مناطقی نیز، منجر به از دست رفتن پوشش گیاهی شده است. بر این اساس، رشد 184 درصدی ساخت و سازها بدون در نظر گرفتن زیرساخت­های مناسب و رعایت نکردن استانداردهای زیست محیطی، مشکلات فراوانی را برای منطقه‌ پردیس ایجاد کرده است. استفاده از پیشرفت­های مطرح در فناوری­های برداشت داده­های سنجش از دور در قالب ادغام داده­ها و همچنین، استفاده از روش­های نوین پردازش تصاویر و تشخیص الگو نظیر یادگیری عمیق، می­تواند به عنوان راه حل مناسبی برای کنترل نرخ ساخت و ساز و تغییرات محیطی در نظر گرفته شود.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of Land Use Changes by Using Satellite Images in Kerman City

نویسندگان [English]

  • D. Abbasi-Moghadam
  • A. Mohammadi

Department of Electrical Engineering, Faculty of Engineering, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran

چکیده [English]

Background and Objectives:Having timely statistics and information from existing uses is a requirement for proper management of natural and urban areas. Considering the extensive changes in land use and the need for managers and planners to be aware of the changes that have occurred in order to make policies and find solutions to solve the existing problems, it seems necessary to reveal the changes in order to determine their time trends. Land use is one of the vital aspects in managing natural resources and evaluating environmental changes. The main goal of this research was to use remote sensing techniques along with GIS and Landsat TM and ETM+ satellite data in the period from 1975 to 2021 to detect changes in land use in Kerman region.
Methods: Classification of land use classes, analytical methods and changes were implemented using ENVI 5.3 and ArcGIS 10.3 software. The first step in this study included transferring the coordinates of sample points on satellite images to different land use classes. These points along with the objective data collected from field visits and unsupervised classification maps that show the spectral characteristics of the ground surface using different applications were used as training points for analysis.
Findings: The findings of this research after creating maps using Land and detailed analysis shows important changes in the way land is used during the studied period. In particular, urban and residential areas have increased from 1184 hectares to 2160 hectares from 1975 to 2020, which indicates a significant and sustainable growth. This rapid growth of urbanization has happened especially from 1995 to 2015 and has increased by 60% from 975.6 hectares to 2478 hectares. Along with the increase of residential areas, the studied area has also seen a significant increase in dry and unused lands. In the 2021 land use map, about 18% of the areas are classified as unused land. Considering the environmental conditions of the region, such changes may cause serious risks to the people of the region. It is necessary to emphasize that the environmental effects of these changes in land use should be considered. Climatic conditions and higher vulnerability compared to other areas require comprehensive and planned changes in land use. These changes have not only changed the landscape of the region, but may also endanger the ecological balance and sustainability of the region.
Conclusion: Land use maps are essential tools for national and regional development planning. They provide information that shows the current state of land use, allows comparison of capabilities and potential, and designs measures to meet current and future needs. Through the analysis of land use changes in Kerman during the last 45 years, this study shows the impact of urbanization and population growth on the landscape of the region. Its results emphasize that responsible and sustainable changes in land management are necessary to reduce harmful environmental impacts and promote long-term growth. In addition, it emphasizes the great importance of remote sensing technologies and GIS in monitoring and managing changes in land use and provides valuable data for informed decisions by authorities and related organizations. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Change Analysis
  • Landsat Imagery
  • Land Use/Cover
  • Remote Sensing
  • Supervised Classification

COPYRIGHTS 
© 2023 The Author(s).  This is an open-access article distributed under the terms and conditions of the Creative Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0) (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)  

[13] Singh Boori M, Vozenilek V. Remote Sensing and Land Use/Land Cover Trajectories. Journal of Geophysics & Remote Sensing 2014;03:1000123.